Mga Sitwasyon Na Nagpapakita Ng Gamit Ng Wika Ayon Kay Jakobson

Ang wika ay isang makapangyarihang kasangkapan na ginagamit natin sa iba't ibang paraan araw-araw. Mula sa simpleng pakikipag-usap hanggang sa masusing pagpapahayag ng ating mga saloobin, ang wika ay may malaking papel sa ating buhay. Ayon kay Roman Jakobson, isang kilalang linggwista, may anim na tungkulin o gamit ang wika. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang limang sitwasyon sa bahay, telebisyon, o barangay na nagpapakita ng iba't ibang paraan ng paggamit ng wika ayon kay Jakobson, tutukuyin kung anong paraan ito, at ipaliliwanag kung bakit.

Ang Anim na Tungkulin ng Wika Ayon kay Jakobson

Bago natin talakayin ang mga sitwasyon, mahalagang maunawaan muna ang anim na tungkulin ng wika ayon kay Jakobson. Ito ay ang mga sumusunod:

1. Emotive o Pagpapahayag ng Damdamin: Ito ay nakatuon sa nagpapahayag ng mensahe. Ipinapakita nito ang kanyang damdamin, saloobin, at pananaw. Halimbawa, ang pagbulalas ng "Naku po!" kapag nagulat o natakot.
2. Conative o Paghimok: Ito ay nakatuon sa tagatanggap ng mensahe. Layunin nitong himukin o impluwensyahan ang tagapakinig o mambabasa. Madalas itong gamitin sa mga utos, pakiusap, at panawagan.
3. Referential o Pagbibigay Impormasyon: Ito ay nakatuon sa konteksto o sitwasyon. Naglalayong magbigay ng impormasyon, datos, o katotohanan tungkol sa isang paksa. Karaniwan itong ginagamit sa mga ulat, balita, at pagpapaliwanag.
4. Phatic o Pagpapanatili ng Ugnayan: Ito ay nakatuon sa midyum o daluyan ng komunikasyon. Ginagamit ito upang magsimula, magpatuloy, o magtapos ng isang usapan. Halimbawa, ang pagbati ng "Kumusta ka?" o ang pagsasabi ng "Paalam."
5. Metalingual o Paglilinaw sa Wika: Ito ay nakatuon sa wika mismo. Ginagamit ito upang linawin ang kahulugan ng mga salita o pahayag, o upang pag-usapan ang wika sa kanyang sarili. Halimbawa, ang pagtatanong kung ano ang ibig sabihin ng isang salita.
6. Poetic o Paglikha ng Kagandahan: Ito ay nakatuon sa mensahe mismo. Ginagamit ito upang magpahayag ng sining at estetika sa pamamagitan ng wika. Karaniwan itong ginagamit sa panitikan, tula, at mga awitin.

Limang Sitwasyon na Nagpapakita ng Gamit ng Wika Ayon kay Jakobson

Ngayon, talakayin natin ang limang sitwasyon na nagpapakita ng iba't ibang paraan ng paggamit ng wika ayon kay Jakobson.

1. Sitwasyon sa Bahay: Pag-uutos ng Magulang sa Anak (Conative)

Sa loob ng ating tahanan, ang wika ay madalas nating ginagamit upang mag-utos o magpakiusap. Isang karaniwang sitwasyon ay ang pag-uutos ng magulang sa kanyang anak. Halimbawa, sasabihin ng ina sa kanyang anak na, "Anak, pakitapon mo ang basura sa labas." Sa sitwasyong ito, ang gamit ng wika ay conative o paghimok. Ang ina ay gumagamit ng wika upang impluwensyahan ang kanyang anak na gawin ang kanyang iniuutos. Ang layunin ng ina ay mapakilos ang anak at masunod ang kanyang kahilingan. Ang paggamit ng salitang "pakitapon" ay nagpapahiwatig ng pagiging magalang, ngunit ang pangunahing layunin ay mananatiling ang pag-utos. Ang ganitong uri ng komunikasyon ay mahalaga sa pagpapalaki ng anak, dahil itinuturo nito ang kahalagahan ng pagsunod at pagtulong sa mga gawaing bahay. Bukod pa rito, ang tono ng pananalita at ang paraan ng pagbibigay ng utos ay maaaring makaapekto sa reaksyon ng anak. Kung ang utos ay binibigkas sa maayos at magalang na paraan, mas malamang na susunod ang anak nang walang pagtutol. Mahalaga ring isaalang-alang ang edad at kakayahan ng anak sa pagbibigay ng utos. Hindi dapat magbigay ng utos na hindi kayang gawin ng anak o labag sa kanyang edad. Ang pag-uutos ay isang mahalagang bahagi ng komunikasyon sa loob ng pamilya, ngunit dapat itong gamitin nang may pag-unawa at paggalang sa bawat isa. Sa pamamagitan ng maayos na paggamit ng wika, ang pag-uutos ay maaaring maging isang positibong paraan upang magtulungan at mapanatili ang kaayusan sa tahanan.

2. Sitwasyon sa Telebisyon: Pagbabalita ng Isang Reporter (Referential)

Sa mundo ng telebisyon, ang wika ay pangunahing ginagamit upang magbigay ng impormasyon. Ang isang halimbawa nito ay ang pagbabalita ng isang reporter sa telebisyon. Halimbawa, ang isang reporter ay maaaring mag-ulat tungkol sa isang bagong batas na ipinasa ng kongreso. Sa ganitong sitwasyon, ang gamit ng wika ay referential o pagbibigay impormasyon. Ang reporter ay gumagamit ng wika upang maghatid ng mga katotohanan at datos tungkol sa bagong batas. Layunin ng reporter na ipaalam sa publiko ang mga detalye ng batas, kung ano ang epekto nito, at kung paano ito makakaapekto sa kanilang buhay. Ang paggamit ng wika sa pagbabalita ay dapat na tumpak, obhetibo, at walang pagkiling. Ang reporter ay dapat na magpakita ng mga impormasyon batay sa mga tunay na pangyayari at iwasan ang pagbibigay ng personal na opinyon o interpretasyon. Mahalaga rin na ang wika na ginagamit ay madaling maintindihan ng publiko. Ang mga teknikal na termino at legal na jargon ay dapat ipaliwanag nang malinaw upang masiguro na ang lahat ay makakaunawa sa balita. Ang pagbabalita ay isang mahalagang tungkulin ng media, at ang wika ay ang pangunahing kasangkapan upang maisakatuparan ito. Sa pamamagitan ng wika, ang mga reporter ay nagiging tagapaghatid ng impormasyon, tagapagbantay ng katotohanan, at tagapag-udyok ng pagbabago sa lipunan. Ang maayos at responsableng paggamit ng wika sa pagbabalita ay nagpapalakas sa demokrasya at nagbibigay-kapangyarihan sa mga mamamayan na gumawa ng mga desisyon batay sa kaalaman at katotohanan. Kaya naman, ang pagiging maingat at propesyonal sa paggamit ng wika ay mahalaga para sa mga reporter at mga tagapagbalita.

3. Sitwasyon sa Barangay: Pagsasagawa ng Pulong (Phatic)

Sa isang barangay, ang wika ay mahalaga sa pagpapanatili ng ugnayan at pakikipag-ugnayan sa mga residente. Ang isang halimbawa nito ay ang pagsasagawa ng pulong ng barangay. Sa simula ng pulong, ang mga opisyal ng barangay ay nagbibigay-pugay sa mga dumalo at nagtatanong kung kumusta sila. Sa sitwasyong ito, ang gamit ng wika ay phatic o pagpapanatili ng ugnayan. Ang layunin ng pagbati at pagtatanong ng "kumusta" ay hindi lamang upang magsimula ng usapan, kundi upang ipakita ang paggalang at pagpapahalaga sa mga dumalo. Ito ay isang paraan upang magtatag ng koneksyon sa pagitan ng mga opisyal at mga residente, at upang lumikha ng isang kapaligiran ng pagkakaisa at pakikipagtulungan. Ang paggamit ng wika sa ganitong paraan ay nagpapakita ng pagiging sensitibo sa damdamin ng iba at pagpapahalaga sa relasyon. Ito ay nagpapahiwatig na ang mga opisyal ng barangay ay interesado sa kapakanan ng kanilang mga nasasakupan at handang makinig sa kanilang mga hinaing at opinyon. Bukod pa rito, ang pagpapanatili ng ugnayan sa pamamagitan ng wika ay nakakatulong upang mapagaan ang daloy ng komunikasyon sa loob ng barangay. Kung ang mga residente ay nakakaramdam ng pagiging konektado at pinahahalagahan, mas malamang na sila ay makikilahok sa mga aktibidad at programa ng barangay, at magbibigay ng kanilang suporta sa mga proyekto at inisyatibo. Kaya naman, ang wika ay isang mahalagang kasangkapan sa pagtataguyod ng isang matatag at maunlad na komunidad.

4. Sitwasyon sa Telebisyon: Paggamit ng Slogan sa Patas (Poetic)

Sa mga patalastas sa telebisyon, ang wika ay madalas na ginagamit sa malikhaing paraan upang maakit ang atensyon ng mga manonood. Isang halimbawa nito ay ang paggamit ng slogan. Ang isang slogan ay isang maikli at madaling tandaang pahayag na naglalayong magbigay ng mensahe tungkol sa isang produkto o serbisyo. Halimbawa, ang isang patalastas para sa isang inumin ay maaaring gumamit ng slogan na, "Sarap na bumabalik-balik!" Sa sitwasyong ito, ang gamit ng wika ay poetic o paglikha ng kagandahan. Ang slogan ay hindi lamang naglalayong magbigay ng impormasyon tungkol sa produkto, kundi upang lumikha ng isang positibong imahe at magdulot ng damdamin sa mga manonood. Ang paggamit ng mga salitang may tugma at ritmo, tulad ng "bumabalik-balik," ay nagpapaganda sa pahayag at nagpapadali sa pagtanda nito. Bukod pa rito, ang slogan ay gumagamit ng wika upang mag-ugnay ng emosyon sa produkto. Ang salitang "sarap" ay nagpapahiwatig ng kasiyahan at pagkakuntento, na maaaring mag-udyok sa mga manonood na subukan ang inumin upang maranasan din nila ang ganitong pakiramdam. Ang paggamit ng wika sa patalastas ay isang sining. Ang mga tagalikha ng patalastas ay gumagamit ng iba't ibang teknik, tulad ng paggamit ng metapora, personipikasyon, at iba pang mga tayutay, upang gawing mas epektibo ang kanilang mensahe. Ang layunin ay hindi lamang upang magbenta ng produkto, kundi upang lumikha ng isang tatak na tatatak sa isipan ng mga mamimili. Kaya naman, ang paggamit ng wika sa mga patalastas ay isang mahalagang bahagi ng industriya ng advertising.

5. Sitwasyon sa Bahay: Paglilinaw sa Kahulugan ng Salita (Metalingual)

Minsan, sa ating pang-araw-araw na pakikipag-usap, may mga salitang hindi natin lubos na maintindihan. Sa ganitong sitwasyon, mahalaga na magtanong at maglinaw. Halimbawa, ang isang bata ay maaaring magtanong sa kanyang magulang, "Ano po ang ibig sabihin ng 'pananagutan'?" Sa sitwasyong ito, ang gamit ng wika ay metalingual o paglilinaw sa wika. Ang bata ay gumagamit ng wika upang magtanong tungkol sa wika mismo. Ang kanyang layunin ay maunawaan ang kahulugan ng salita upang magamit niya ito nang wasto sa iba't ibang konteksto. Ang paglilinaw sa kahulugan ng mga salita ay mahalaga sa pagpapaunlad ng ating kaalaman at kasanayan sa wika. Kung hindi natin alam ang kahulugan ng isang salita, maaaring hindi natin maintindihan ang isang pahayag o teksto. Bukod pa rito, ang pag-unawa sa wika ay nakakatulong sa atin na makipag-usap nang mas epektibo. Kung alam natin ang kahulugan ng mga salita, mas madali nating maipapahayag ang ating mga saloobin at ideya, at mas maiintindihan natin ang mga sinasabi ng iba. Ang pagiging metalingual ay isang mahalagang kasanayan sa pag-aaral ng wika. Ito ay nagpapakita ng ating pagiging interesado sa wika at ating pagpupunyagi na matuto at umunlad. Kaya naman, hindi dapat tayo matakot na magtanong kung may mga salitang hindi natin maintindihan. Ang pagtatanong ay isang mahalagang hakbang tungo sa pagiging bihasa sa wika.

Konklusyon

Sa ating pang-araw-araw na buhay, ang wika ay may iba't ibang gamit at tungkulin. Ayon kay Jakobson, may anim na tungkulin ang wika, at ang mga ito ay nagpapakita kung paano natin ginagamit ang wika sa iba't ibang sitwasyon. Sa mga sitwasyon sa bahay, telebisyon, at barangay na tinalakay natin, nakita natin kung paano gumagana ang mga tungkulin ng wika. Ang wika ay hindi lamang isang kasangkapan sa komunikasyon, kundi isang mahalagang bahagi ng ating kultura at pagkakakilanlan. Sa pamamagitan ng pag-unawa sa iba't ibang gamit ng wika, maaari nating mapabuti ang ating kakayahan sa pakikipag-usap at maging mas epektibong miyembro ng ating komunidad.