संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली अर्थ आणि विश्लेषण

संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली या दोन ओळी संत बहिणाबाईंच्या अभंगातील आहेत. या ओळींचा अर्थ आणि त्यातील भावार्थ समजून घेणे आवश्यक आहे. हा अभंग संत बहिणाबाईंनी संत तुकाराम महाराजांच्या कृपेबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करताना रचला आहे. या ओळींमध्ये त्यांनी संतांच्या कृपेमुळे जीवनात कसा आनंद आणि परिपूर्णता येते, हे स्पष्ट केले आहे. या दोन ओळींच्या माध्यमातून संत बहिणाबाईंनी एक ** metaphysical** विचार मांडला आहे, जो आपल्याला जीवनातील खऱ्या आनंदाचा मार्ग दाखवतो.

ओळींचा शब्दशः अर्थ

संतकृपा झाली - याचा अर्थ संतांची कृपा झाली, संतांचा आशीर्वाद मिळाला. सामग पर इमारत फळा आली - 'सामग' म्हणजे यज्ञ, 'पर' म्हणजे श्रेष्ठ आणि 'इमारत' म्हणजे बांधकाम. या ओळीचा एकत्रित अर्थ होतो की, संतांच्या कृपेमुळे श्रेष्ठ यज्ञाची इमारत फळाला आली, म्हणजे पूर्ण झाली.

ओळींचा भावार्थ

या ओळींमध्ये बहिणाबाई म्हणतात की, संतांच्या कृपेमुळे त्यांचे जीवन सफल झाले. 'सामग पर इमारत फळा आली' या उपमेतून त्यांनी मानवी जीवनाची तुलना एका इमारतीशी केली आहे. मानवी जीवन हे एक इमारत आहे आणि सत्कर्म, भक्ती, आणि ज्ञान हे त्याचे आधारस्तंभ आहेत. संतांची कृपा ही या इमारतीला पूर्णत्व देते. ज्याप्रमाणे एखाद्या इमारतीचे बांधकाम पूर्ण झाल्यावर ती राहण्यासाठी योग्य होते, त्याचप्रमाणे संतांच्या कृपेमुळे मानवी जीवन परिपूर्ण होते.

संतकृपेचे महत्त्व

संतकृपा म्हणजे संतांचा आशीर्वाद. संत हे समाजाला योग्य मार्गदर्शन करतात. ते आपल्याला सत्य, अहिंसा, प्रेम आणि करुणा या मूल्यांची शिकवण देतात. संतांच्या कृपेमुळे आपल्यातील अहंकार, लोभ, मोह आणि क्रोध यांसारख्या नकारात्मक भावना कमी होतात आणि सकारात्मक विचार वाढू लागतात. संतकृपेमुळे जीवनात शांती आणि आनंद मिळतो.

'सामग पर इमारत फळा आली' चा अर्थ

बहिणाबाईंनी जीवनाला 'सामग पर इमारत' म्हटले आहे. 'सामग' म्हणजे यज्ञ. यज्ञ हे पवित्र कर्म आहे. ज्याप्रमाणे यज्ञामध्ये आहुती दिल्याने वातावरण शुद्ध होते, त्याचप्रमाणे सत्कर्म केल्याने आपले जीवन शुद्ध होते. 'पर' म्हणजे श्रेष्ठ. श्रेष्ठ कर्म म्हणजे ते कर्म, जे निस्वार्थ भावनेने केले जाते. 'इमारत' म्हणजे बांधकाम. मानवी जीवन हे एका इमारतीप्रमाणे आहे. या इमारतीचे आधारस्तंभ म्हणजे आपले विचार, कर्म आणि भावना. जेव्हा हे तीनही घटक योग्य असतात, तेव्हा जीवनाची इमारत मजबूत होते. 'फळा आली' म्हणजे पूर्ण झाली. संतांच्या कृपेमुळे ही इमारत पूर्ण होते, म्हणजेच आपले जीवन सफल होते.

संत बहिणाबाईंचा दृष्टिकोन

संत बहिणाबाई या वारकरी संप्रदायातील एक महत्त्वाच्या संत कवयित्री होत्या. त्यांनी आपल्या अभंगांमधून भक्ती, ज्ञान, आणि वैराग्य यांविषयी विचार व्यक्त केले आहेत. त्यांचा जन्म एका सामान्य कुटुंबात झाला होता, परंतु त्यांनी आपल्या अध्यात्माच्या साधनेतून उच्च स्थान प्राप्त केले. संत तुकाराम महाराजांना त्यांनी आपले गुरू मानले आणि त्यांच्या शिकवणीनुसार आपले जीवन व्यतीत केले. बहिणाबाईंच्या अभंगांमध्ये संतकृपेचे महत्त्व वारंवार सांगितले आहे. त्या म्हणतात की, संतांच्या कृपेमुळेच जीवनातील दुःख आणि अडचणी दूर होतात आणि आनंद मिळतो.

या ओळींमधील metaphysical विचार

या ओळींमध्ये एक metaphysical विचार दडलेला आहे. बहिणाबाई म्हणतात की, संतांच्या कृपेमुळे मानवी जीवनाची इमारत फळाला येते. याचा अर्थ असा आहे की, जेव्हा आपण आपल्या जीवनातील भौतिक गरजांपेक्षा आध्यात्मिक गरजांना अधिक महत्त्व देतो, तेव्हा आपले जीवन सफल होते. संतांच्या कृपेमुळे आपल्याला आत्मज्ञान प्राप्त होते आणि आपण मृत्यूच्या भयापासून मुक्त होतो. या ओळी आपल्याला जीवनातील खऱ्या आनंदाचा मार्ग दाखवतात.

जीवनातील व्यावहारिक उपयोग

या ओळींचा अर्थ केवळ आध्यात्मिक नाही, तर तो व्यावहारिक जीवनातही उपयोगी आहे. जेव्हा आपण सत्कर्म करतो, दुसऱ्यांना मदत करतो आणि आपल्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवतो, तेव्हा आपले जीवन परिपूर्ण होते. संतांच्या शिकवणीनुसार जीवन जगल्यास आपल्याला समाजात मान, सन्मान मिळतो आणि आपले जीवन आनंदी होते. या ओळी आपल्याला नेहमी चांगले कर्म करण्याची प्रेरणा देतात.

कंक्लुजन

संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली या ओळी संत बहिणाबाईंच्या अभंगातील एक महत्त्वाचा भाग आहेत. या ओळींमध्ये संतांच्या कृपेचे महत्त्व सांगितले आहे. संतांची कृपा म्हणजे जीवनातील सत्य मार्ग. या ओळी आपल्याला सत्कर्म करण्याची आणि आध्यात्मिक जीवन जगण्याची प्रेरणा देतात. बहिणाबाईंनी या ओळींच्या माध्यमातून मानवी जीवनाला एक नवीन दिशा दिली आहे, जी आपल्याला आनंद आणि समाधान मिळवण्यास मदत करते. त्यामुळे, या ओळींचा अर्थ समजून घेऊन तो आपल्या जीवनात आचरणात आणणे आवश्यक आहे.

संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।। या ओळींमधून संत बहिणाबाईंनी मानवी जीवनातील सर्वात महत्त्वाचा संदेश दिला आहे – तो म्हणजे संतांच्या कृपेमुळेच जीवनाची इमारत पूर्णत्वास जाते. या ओळींचा अर्थ केवळ शब्दांमध्ये नाही, तर तो आपल्या अंतःकरणात आणि आचरणात उतरवणे आवश्यक आहे. तरच आपल्याला जीवनातील खरा आनंद मिळू शकेल.

---

'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या ओळींचा अर्थ विविध दृष्टिकोनातून

'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या संत बहिणाबाईंच्या अभंगातील ओळी अनेक अर्थांनी परिपूर्ण आहेत. या ओळींच्या माध्यमातून संत बहिणाबाईंनी आध्यात्मिक, सामाजिक, आणि मानसिक अशा विविध स्तरांवर मार्गदर्शन केले आहे. या ओळींचा अर्थ विविध दृष्टिकोनातून समजून घेणे आवश्यक आहे, जेणेकरून आपल्याला जीवनातील खऱ्या मूल्यांची जाणीव होईल.

आध्यात्मिक दृष्टिकोन

आध्यात्मिक दृष्टिकोनातून या ओळींचा अर्थ असा आहे की, संतांच्या कृपेमुळे मानवी जीवनातील आध्यात्मिक प्रगती होते. संत हे ईश्वराचे स्वरूप असतात आणि त्यांची कृपा आपल्यावर झाल्यास आपल्याला आत्मज्ञानाची प्राप्ती होते. 'सामग पर इमारत फळा आली' म्हणजे आपल्या आत्मिक साधनेची इमारत पूर्ण झाली. ज्याप्रमाणे एखादी इमारत बांधण्यासाठी योग्य मार्गदर्शन आणि सामग्रीची आवश्यकता असते, त्याचप्रमाणे आध्यात्मिक प्रगतीसाठी संतांचे मार्गदर्शन आवश्यक आहे. संतांच्या कृपेमुळे आपल्यातील अज्ञान दूर होते आणि आपण सत्य मार्गावर चालतो. त्यामुळे, आध्यात्मिक जीवनात संतांचे महत्त्व अनमोल आहे.

सामाजिक दृष्टिकोन

सामाजिक दृष्टिकोनातून या ओळींचा अर्थ असा आहे की, संतांच्या कृपेमुळे समाजात सद्भावना आणि एकता वाढते. संत हे समाजाला एकत्र आणण्याचे कार्य करतात. त्यांच्या उपदेशांमुळे लोकांमध्ये प्रेम, सहकार्य, आणि समभाव यांसारख्या गुणांची वाढ होते. 'सामग पर इमारत फळा आली' म्हणजे एका सद्गुणी समाजाची निर्मिती झाली. ज्या समाजात संत आणि त्यांचे विचार आदरले जातात, तो समाज प्रगती करतो. संतांच्या कृपेमुळे समाजात शांती आणि समृद्धी नांदते. त्यामुळे, सामाजिक जीवनात संतांचे मार्गदर्शन अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

मानसिक दृष्टिकोन

मानसिक दृष्टिकोनातून या ओळींचा अर्थ असा आहे की, संतांच्या कृपेमुळे आपल्याला मानसिक शांती मिळते. आजच्या धावपळीच्या जीवनात माणसाला अनेक तणावांचा सामना करावा लागतो. अशा परिस्थितीत संतांचे विचार आणि मार्गदर्शन आपल्याला मानसिक स्थैर्य देतात. 'सामग पर इमारत फळा आली' म्हणजे आपल्या मनाची इमारत शांत आणि समाधानी झाली. जेव्हा आपले मन शांत असते, तेव्हा आपण योग्य निर्णय घेऊ शकतो आणि जीवनातील समस्यांना सकारात्मकतेने सामोरे जाऊ शकतो. संतांच्या कृपेमुळे आपल्यातील नकारात्मक विचार कमी होतात आणि आपण आनंदी राहतो. त्यामुळे, मानसिक स्वास्थ्यासाठी संतांचे मार्गदर्शन आवश्यक आहे.

व्यावहारिक दृष्टिकोन

व्यावहारिक दृष्टिकोनातून या ओळींचा अर्थ असा आहे की, संतांच्या कृपेमुळे आपल्या जीवनातील कार्ये सफळ होतात. जेव्हा आपण कोणतेही कार्य श्रद्धा आणि समर्पणाने करतो, तेव्हा त्यात यश मिळण्याची शक्यता वाढते. 'सामग पर इमारत फळा आली' म्हणजे आपल्या कष्टाचे फळ मिळाले. संतांच्या आशीर्वादाने आपल्या प्रयत्नांना यश येते आणि आपले जीवन सार्थक होते. त्यामुळे, व्यावहारिक जीवनात संतांचे मार्गदर्शन आपल्याला सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवण्यास मदत करते.

शिक्षण आणि युवा पिढी

आजच्या शिक्षण पद्धतीत आणि युवा पिढीसाठी या ओळींचा अर्थ खूप महत्त्वाचा आहे. शिक्षण हे केवळ पुस्तकी ज्ञान नसावे, तर ते जीवनातील मूल्ये शिकवणारे असावे. युवा पिढीने संतांच्या विचारांचे अनुकरण केले, तर ते आपल्या जीवनात यशस्वी होऊ शकतात. 'सामग पर इमारत फळा आली' म्हणजे युवा पिढीने आपल्या क्षमतेनुसार जीवनाची इमारत उभी केली. संतांच्या कृपेमुळे युवा पिढीला योग्य दिशा मिळते आणि ते समाजासाठी उपयोगी ठरतात. त्यामुळे, शिक्षण आणि युवा पिढीसाठी संतांचे मार्गदर्शन अत्यंत आवश्यक आहे.

कंक्लुजन

'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या ओळी संत बहिणाबाईंच्या अभंगातील एक अमृततुल्य विचार आहे. या ओळींचा अर्थ आध्यात्मिक, सामाजिक, मानसिक, व्यावहारिक आणि शैक्षणिक दृष्टिकोनातून समजून घेणे आवश्यक आहे. संतांच्या कृपेमुळे आपले जीवन परिपूर्ण होते आणि आपल्याला खरा आनंद मिळतो. त्यामुळे, या ओळींचा अर्थ आपल्या जीवनात आचरणात आणणे हेच या ओळींचे सार्थक आहे.

---

'सामग पर इमारत फळा आली' यातील 'इमारत' शब्दाचा अर्थ आणि जीवनातील महत्त्व

'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या ओळींमध्ये 'इमारत' हा शब्द अत्यंत महत्त्वाचा आहे. या शब्दाचा अर्थ केवळ बांधकाम नसून, तो मानवी जीवनाच्या रचनेचा आणि विकासाचा प्रतीक आहे. 'इमारत' हा शब्द जीवनातील विविध पैलूंना कसा लागू होतो आणि त्याचे महत्त्व काय आहे, हे समजून घेणे आवश्यक आहे. 'इमारत' या शब्दाच्या माध्यमातून संत बहिणाबाईंनी मानवी जीवनाला एक सखोल अर्थ दिला आहे.

'इमारत' म्हणजे काय?

'इमारत' म्हणजे एक संरचना, जी विविध भागांनी मिळून तयार होते. इमारतीमध्ये भिंती, छत, दरवाजे, आणि खिडक्या असतात. हे सर्व घटक एकत्र येऊन इमारतीला पूर्णत्व देतात. त्याचप्रमाणे मानवी जीवन हे देखील एक इमारत आहे. या इमारतीचे आधारस्तंभ म्हणजे आपले विचार, कर्म, आणि भावना. जेव्हा हे तीनही घटक योग्य असतात, तेव्हा जीवनाची इमारत मजबूत होते. 'इमारत' हा शब्द स्थिरतेचे आणि सुरक्षिततेचे प्रतीक आहे.

जीवनातील 'इमारत'

मानवी जीवनाला 'इमारत' मानणे हे एक उपमा आहे. या उपमेतून आपल्याला जीवनातील महत्त्वाच्या गोष्टींची जाणीव होते. आपले शरीर हे एक इमारत आहे, ज्यामध्ये आपले अवयव हे त्याचे भाग आहेत. आपले मन हे त्या इमारतीचा आधार आहे, आणि आपली आत्मा हे त्या इमारतीचे अस्तित्व आहे. जीवनातील 'इमारत' सत्कर्म, भक्ती, आणि ज्ञानाने मजबूत होते. ज्याप्रमाणे इमारतीला देखभाल आणि दुरुस्तीची आवश्यकता असते, त्याचप्रमाणे जीवनालाही सुधारणेची गरज असते.

विचारांची इमारत

आपले विचार हे जीवनाच्या इमारतीचा पाया आहेत. ज्याप्रमाणे इमारतीचा पाया मजबूत असेल, तर इमारत टिकाऊ असते, त्याचप्रमाणे आपले विचार सकारात्मक आणि सद्गुणी असतील, तर आपले जीवन आनंदी होते. नकारात्मक विचार हे इमारतीला तडे देण्यासारखे आहेत. त्यामुळे, विचारांची इमारत सकारात्मकतेने आणि सद्गुणांनी बांधणे आवश्यक आहे.

कर्मांची इमारत

आपण केलेले कर्म हे जीवनाच्या इमारतीच्या भिंती आहेत. चांगले कर्म हे इमारतीला मजबूती देतात, तर वाईट कर्म हे इमारतीला कमकुवत करतात. ज्याप्रमाणे इमारतीच्या भिंती सुरक्षित असतील, तर आपण सुरक्षित राहतो, त्याचप्रमाणे आपले कर्म चांगले असतील, तर आपले जीवन सुरक्षित आणि सुखी होते. त्यामुळे, कर्मांची इमारत सत्कर्मानी बांधणे आवश्यक आहे.

भावनांची इमारत

आपल्या भावना या जीवनाच्या इमारतीचे छत आहेत. ज्याप्रमाणे छत आपल्याला ऊन, वारा, आणि पावसापासून संरक्षण देते, त्याचप्रमाणे आपल्या भावना आपल्याला जीवनातील अडचणींपासून वाचवतात. प्रेम, करुणा, समवेदना, आणि आनंद यांसारख्या सकारात्मक भावनांमुळे जीवनाची इमारत सुंदर दिसते. क्रोध, लोभ, मोह, आणि अहंकार यांसारख्या नकारात्मक भावनांमुळे इमारतीला नुकसान होते. त्यामुळे, भावनांची इमारत सकारात्मकतेने आणि सद्भावनेने बांधणे आवश्यक आहे.

'सामग पर इमारत'

'सामग पर इमारत' म्हणजे यज्ञासारखी पवित्र इमारत. यज्ञामध्ये आहुती दिल्याने वातावरण शुद्ध होते, त्याचप्रमाणे सत्कर्म केल्याने आपले जीवन शुद्ध होते. 'पर' म्हणजे श्रेष्ठ. श्रेष्ठ कर्म म्हणजे ते कर्म, जे निस्वार्थ भावनेने केले जाते. जेव्हा आपण निस्वार्थ भावनेने कर्म करतो, तेव्हा ते कर्म यज्ञासमान होते आणि जीवनाची इमारत परिपूर्ण होते.

संतांची कृपा आणि जीवनाची इमारत

संतांची कृपा ही जीवनाच्या इमारतीला पूर्णत्व देते. ज्याप्रमाणे इमारतीचे बांधकाम पूर्ण झाल्यावर ती राहण्यासाठी योग्य होते, त्याचप्रमाणे संतांच्या कृपेमुळे मानवी जीवन परिपूर्ण होते. संतांचे मार्गदर्शन, आशीर्वाद, आणि शिकवण आपल्याला जीवनाची इमारत योग्य प्रकारे बांधण्यास मदत करतात. संतांच्या कृपेमुळे आपल्यातील अज्ञान दूर होते आणि आपण सत्य मार्गावर चालतो.

कंक्लुजन

'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या ओळींमधील 'इमारत' हा शब्द मानवी जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. जीवनातील विचारांची इमारत, कर्मांची इमारत, आणि भावनांची इमारत योग्य प्रकारे बांधल्यास आपले जीवन सफल होते. संतांची कृपा आपल्याला ही इमारत बांधण्यास मदत करते. त्यामुळे, जीवनातील 'इमारत' या शब्दाचा अर्थ समजून घेऊन तो आपल्या जीवनात आचरणात आणणे आवश्यक आहे.

---

'संतकृपा झाली' म्हणजे काय? जीवनात संतकृपेचे महत्त्व

'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या ओळींमध्ये संत बहिणाबाईंनी संतकृपेचे महत्त्व सांगितले आहे. 'संतकृपा झाली' म्हणजे संतांचा आशीर्वाद मिळणे, त्यांची कृपा होणे. संतकृपा जीवनात किती महत्त्वाची आहे आणि ती कशी प्राप्त करता येते, हे समजून घेणे आवश्यक आहे. संतकृपेमुळे मानवी जीवनात सकारात्मक बदल कसे घडतात, हे पाहणे महत्त्वाचे आहे.

'संत' म्हणजे कोण?

'संत' म्हणजे ते महान व्यक्तिमत्व, ज्यांनी आपले जीवन ईश्वरभक्तीत समर्पित केले आहे. संत हे समाजाला मार्गदर्शन करतात आणि लोकांना सत्य मार्गावर चालण्याची प्रेरणा देतात. संतांमध्ये प्रेम, करुणा, शांती, आणि त्याग यांसारखे गुण असतात. ते आपल्या शिकवणीतून लोकांना चांगले जीवन जगण्याचा मार्ग दाखवतात. संत हे समाजाचे आधारस्तंभ असतात.

'कृपा' म्हणजे काय?

'कृपा' म्हणजे दया, आशीर्वाद, किंवा अनुग्रह. जेव्हा एखादी व्यक्ती दुसऱ्यावर दया करते किंवा त्याला आशीर्वाद देते, तेव्हा त्याला कृपा म्हणतात. संतकृपा म्हणजे संतांनी आपल्यावर केलेली दया आणि दिलेला आशीर्वाद. संतकृपेमुळे आपल्या जीवनातील अडचणी दूर होतात आणि आपल्याला आनंद मिळतो.

संतकृपा म्हणजे काय?

संतकृपा म्हणजे संतांचा आशीर्वाद आणि त्यांची शिकवण. जेव्हा आपण संतांच्या विचारांचे अनुसरण करतो आणि त्यांच्या मार्गावर चालतो, तेव्हा आपल्याला संतकृपा प्राप्त होते. संतकृपेमुळे आपल्या जीवनातील नकारात्मकता दूर होते आणि सकारात्मकता येते. संतकृपा आपल्याला आत्मज्ञान प्राप्त करण्यास मदत करते आणि आपण मृत्यूच्या भयापासून मुक्त होतो.

जीवनात संतकृपेचे महत्त्व

जीवनात संतकृपेचे अनमोल महत्त्व आहे. संतकृपेमुळे आपल्याला जीवनातील खरा अर्थ समजतो. संतकृपा आपल्याला सत्य, अहिंसा, प्रेम, आणि करुणा या मूल्यांची शिकवण देते. संतकृपेमुळे आपल्यातील अहंकार, लोभ, मोह, आणि क्रोध यांसारख्या नकारात्मक भावना कमी होतात आणि सकारात्मक विचार वाढू लागतात. संतकृपेमुळे जीवनात शांती आणि आनंद मिळतो. संतकृपेमुळे आपले जीवन सफल होते.

संतकृपा कशी प्राप्त करावी?

संतकृपा प्राप्त करण्यासाठी काही मार्ग आहेत:

• संतांच्या विचारांचे अनुसरण करणे: संतांनी आपल्याला जे शिकवले, त्याचे पालन करणे.
• संतांची भक्ती करणे: संतांवर श्रद्धा ठेवणे आणि त्यांची पूजा करणे.
• सत्कर्म करणे: चांगले कर्म करणे आणि दुसऱ्यांना मदत करणे.
• सेवा करणे: लोकांची आणि समाजाची सेवा करणे.
• ध्यान आणि प्राणायाम करणे: मानसिक शांतीसाठी ध्यान आणि प्राणायाम करणे.

संतकृपेचे परिणाम

संतकृपेमुळे जीवनात अनेक सकारात्मक बदल होतात:

• आत्मज्ञान: आपल्याला आत्मस्वरूपाची जाणीव होते.
• मानसिक शांती: मन शांत आणि स्थिर राहते.
• आनंद: जीवनात खरा आनंद मिळतो.
• सफलता: आपल्या कार्यांमध्ये यश मिळते.
• सद्गुण: प्रेम, करुणा, आणि शांती यांसारख्या गुणांची वाढ होते.

संत बहिणाबाईंची शिकवण

संत बहिणाबाईंनी आपल्या अभंगांमधून संतकृपेचे महत्त्व सांगितले आहे. त्या म्हणतात की, संतांच्या कृपेमुळेच जीवनातील दुःख आणि अडचणी दूर होतात आणि आनंद मिळतो. त्यांनी संत तुकाराम महाराजांना आपले गुरू मानले आणि त्यांच्या शिकवणीनुसार आपले जीवन व्यतीत केले. बहिणाबाईंच्या अभंगांमध्ये संतकृपेचे महत्त्व वारंवार सांगितले आहे.

कंक्लुजन

'संतकृपा झाली' म्हणजे जीवनातील सर्वात मोठा आशीर्वाद. संतकृपेमुळे आपले जीवन सफल होते आणि आपल्याला खरा आनंद मिळतो. त्यामुळे, संतकृपा प्राप्त करण्यासाठी प्रयत्न करणे आणि संतांच्या शिकवणीनुसार जीवन जगणे आवश्यक आहे. 'संतकृपा झाली। सामग पर इमारत फळा आली।।' या ओळींमधून संत बहिणाबाईंनी मानवी जीवनातील सर्वात महत्त्वाचा संदेश दिला आहे – तो म्हणजे संतांच्या कृपेमुळेच जीवनाची इमारत पूर्णत्वास जाते.